آمبولی‌ ریه‌ چیست؟

البته بیشتر آمبولی‌ها از لخته‌های خون تشکیل شده و از سیاهرگ‌های اندام‌های تحتانی و لگن منشأ می‌گیرند. سیاهرگ‌ها، این لخته را به سمت بخش راست قلب منتقل کرده و از آنجا به ریه می‌فرستند. آمبولی‌ها می‌توانند از دیواره‌های قلب نیز منشأ بگیرند.

اگر لخته‌ای در سمت چپ قلب درست شود و به جای ریه به مغز یا سایر بخش‌های بدن برود یا زمانی که لخته جریان خون بافت را قطع می‌کند، بافت دچار مرگ (انفارکتوس) می‌شود.

آمبولی می‌تواند در همه شریان‌های کوچک روی دهد، اما ریه‌ها به طور چشمگیری مستعد این آسیب هستند، زیرا همه خون موجود در بدن، در هر بار گردش خون از ریه‌ها عبور می‌کند.

آمبولی ریه حدود 10 درصد از بیماران، در عرض یک ساعت به مرگ منجر می‌شود. اگر فرد زنده بماند و تحت تشخیص و درمان صحیح قرار گیرد، پیامد آن خوب خواهد بود و در صورت نداشتن بیماری جدی در عرض تنها چند هفته به سلامت طبیعی بازمی‌گردد.

علائم و نشانه‌های آمبولی عبارتند از تنگی نفس ناگهانی، اضطراب، سرفه تولیدکننده خلط خونی یا حاوی رگه‌های خون، تعریق شدید و افزایش ضربان قلب. دقت کنید که علائم و نشانه‌های ناشی از انسداد به اندازه جسم متحرک و سلامت دستگاه قلبی‌‌‌ و ‌‌ریوی بستگی دارد.

گاهی اوقات تشخیص آمبولی ریه دشوار است، بویژه اگر فرد مبتلا یک بیماری قلبی یا عروقی زمینه‌ای نیز باشد. پزشک برای یافتن لخته، یک پرونده رادیولوژی از قفسه سینه، اسکن ریه و آنژیوگرافی ریه درخواست می‌کند.

آنژیوگرافی ریه دقیق‌ترین روش تشخیص آمبولی ریه است. طی آنژیوگرافی ریه، یک ماده رنگی داخل سیاهرگ بازو یا اندام‌ تحتانی تزریق می‌شود.

هنگامی که این ماده در شریان‌های ریه گردش می‌یابد، سرخرگ‌ها، روی عکس تهیه شده با اشعه ایکس قابل رویت می‌شود و اگر لخته‌ای وجود داشته باشد دیده می‌شود. پزشک ممکن است آزمایش‌های دیگری را نیز
درخواست دهد.

عمل جراحی، بستری شدن طولانی‌مدت یا عدم تحرک، سکته مغزی، حمله قلبی، چاقی و شکستگی لگن یا استخوان ران، خطر آمبولی ریه را افزایش می‌دهد.

ی از مواردی که در سوختگی اهمیت دارد محاسبه مایع بیمار است. برای محاسبه مایع مورد نیاز بیمار باید علاوه بر مایع نگهدارنده، مقدار مایع از دست رفته در بیمار را اندازه‌گیری کرده و به نگهدارنده افزود.

برای برآورد مایع از دست رفته فرمول‌های زیادی وجود دارد بفرض فرمول پارکلند که در آن 4 برابر وزن فرد در سطح سوختگی وی افزوده شده و میزان کمبود گفته می‌شود.

Replacement fluid= 4 mL × Weight(Kg)  × % burning area

سطح سوختگی را بر اساس بخشی از پوست که دچار سوختگی درجه 2 و 3 شده است، محاسبه می‌شود. نیمی از مایع در ظرف 8 ساعت اولیه و مابقی در ظرف 16 ساعت بعد تجویز می‌شود.

مثال:

مرد 70 کیلوگرمی با سوختگی  25 درصد به اورژانس آمده است. میزان مایع تجویزی چقدر است؟

میزان مایع از دست رفته:

4×70×25= 7000 cc

3500 سی سی در 8 ساعت اول و همین میزان در 16 ساعت بعد باید برود.

مایع نگهدارنده بیمار 2.5 لیتر است که حدود 850 سی سی آن در 8 ساعت اول می‌رود.

نتیجه آنکه برای بیمار باید 3350 سی سی در 8 ساعت اولیه و 5150 سی سی در 16 ساعت بعد باید برود. بنابراین بیمار در 8 ساعت ابتدایی هر ساعت به 420 سی سی و در 16 ساعت بعد به هر ساعت 320 سی سی مایع لازم دارد.

منبع:http://www.bmsunursing.blogfa.com/

کاربرد سرمها :

1 – سرم نمکی : این سرم به دو شکل قابل تزریق و غیر قابل تزریق تقسیم می شود:

الف ) قابل تزریق :

* جبران کمبود مایعات بدن مانند اسهال – استفراغ – خونریزی ها

* بالا بردن فشار خون در افرادی که سابقه فشار خون ندارند و بنا به دلیلی مثل گرسنگی یا شنیدن

خبری ناگوار دچار افت فشار خون شده اند.

* انما یا تنقیه ( تخلیه محتویات داخل روده بیمار قبل از اعمال جراحی )

* شستشوی زخم ها در زمان تعویض پانسمان

ب ) غیر قابل تزریق : شستن ماشین دیالیز  _ شستن ماشین ساکشن

2 – سرم رینگر : رینگر همان سرم نمکی است که به آن یکسری املاح اضافه شده است املاح موجود در این سرم : سدیم ، کلر، پتاسیم و کلسیم می باشد. این سرم در جبران کاهش مایعات درمان کاهش پتاسیم بدن مثل زمانی که فرد داروی ادرار آور مثل لازیکس را طولانی مدت مصرف می کند نیز کاربرد دارد.

3 سرم رینگر لاکتات : از نظر شیمیایی مانند پلاسمای خون می ماند . وقتی بدن با کاهش مایعات مواجه می شود این سرم بر تمامی سرمها ارجحیت دارد در سوختگی ها ، جراحی های بزرگ کاربرد دارد.

4 – سرم قندی 5% :

الف) تامین انرژی بیماران ناشتا                         ب) کمک به تسکین درد پس از اعمال جرا حی   

ج) کمک به کاهش تب                                     د) ایجاد ادرار و کمک به دفع سموم بویژه در مسمومین

5 – سرم قندی 10% :

الف) کمک به کاهش تب های بسیار بالا   

ب) درمان افت قند خون شدید 

ج) ایجاد ادرار و کمک به دفع سموم 

د)کمک به ایجاد ادرار بخصوص در بیماران کلیوی     

هـ ) کمک به ترمیم زخم مثل سوختگی ها

6 – سرم قندی- نمکی : جبران کمبود مایعات ، املاح و انرژی بدن

7- سرم هماکسل: از استخوان گاو نر در ساخت آن استفاده می گردد باید در یخچال نگهداری شود در

درمان شوکهای ناشی از سوختگی ، خونریزی ، اسهال و استفراغ های شدید مورد مصرف می باشد.

8- سرم مانیتول: در افرادی که به دلایلی مثل فشار خون ، سوختگی، بیماری قلبی ، اختلالات کلیوی

دچار عدم تعادل مایعات بدن شده اند کاربرد دارد.

منبع:

www.medical-iran.blogfa.com

انفوزیون آنتی بیوتیک ها و داروها نظیر دوپامین، TNG و ویال مترونیدازول، استفاده از سه راهی آنژیوکت را در بیماران بستری ضروری ساخته است. اکثرا مشاهده می گردد فقط از میکروست بدون استفاده از سه راهی آنژیوکت استفاده می شود که این کار اشکالاتی را همراه دارد:

1. احتمال آلوده شدن ست میکروست زیاد است.
2. احتمال عفونت و سپتی سمی در اثر آلوده شدن ست سرم و ست میکروست وجود دارد.
3. احتمال آلوده شدن ست سرم زیاد است.
4. احتمال فلبیت و خراب شدن رگ بیمار افزایش می یابد.
5. فشار آوردن به روی آنژیوکت هنگام تعویض میکروست و ست سرم باعث خراب شدن و کلاپس و شکسته شدن آنژیوکت شده و موجب می گردد سرم بیمار انفوزیون نگردد و نیاز به تعویض آنژیوکت زیاد می شود.

فواید استفاده از سه راهی آنژیوکت:

• قطع و وصل کردن میکروست براحتی انجام شده و احتمال آلودگی کاهش می یابد.
• آلودگی ست سرم به صفر می رسد چون نیازی به جابه جایی آن نیست.
• آنژیوکت و رگ بیمار دیرتر خراب می شود چون هیچ فشاری لازم نیست به آنژیوکت وارد شود.
• انفوزیون ویال مترونیدازول نیز آسپتیک و راحت انجام می شود.
• استفاده از سه راهی آنژیوکت در اطفال نیز باعث کاهش آلودگی و فلبیت و خراب شدن آنژیوکت می گردد.

منبع:

academic-nurses.blogfa.com

علائم بیماری سنگ کیسه صفرا :

نشانه های سنگ صفراوی غالباً حمله سنگ صفراوی نامیده می شوند چرا که غالباً ناگهانی اتفاق می افتند. یک حمله معمول می تواند باعث موارد زیر شود :

1 - درد ثابت در ناحیه بالایی شکم که به سرعت افزایش می یابد و از 30 دقیقه تا چند ساعت طول می کشد.

2 - دردی مابین دو کتف.

3 - درد زیرکتف  راست.

4 - تهوع و استفراغ

* حمله سنگ صفراوی اغلب به دنبال یک غذای چرب اتفاق می افتد و می تواند در شب اتفاق بیفتد. دیگر

نشانه های سنگ صفراوی می توانند شامل موارد زیر باشند:

1 - نفخ شکم

2 - عدم تحمل غذاهای چرب ( به صورت عود کننده)

 3 - قولنج

4 -  آروغ زدن

5 - گاز

6 - سوء هاضمه

افرادی که نشانه های بالا و نیز نشانه هایی که در زیر آورده می شوند را دارند باید بایک پزشک متخصص

مشورت کنند:

1 - لرز

2 - تب کم درجه

3 - زرد شدن رنگ پوست یا سفیدی چشم

4 - مدفوع سفالی رنگ

بسیاری افراد دارای سنگ صفراوی نشانه ای ندارند. به این بیماران بی علامت گفته می شود و این سنگها، سنگهای خاموش نامیده می شوند. این سنگها تداخلی با عملکرد کیسه صفرا، کبد یا لوزالمعده ندارند و نیازی به درمان ندارند.

تشخیص سنگهای کیسه صفراوی :

بسیاری از سنگهای صفراوی به خصوص سنگهای خاموش تصادفی در حین انجام آزمایش برای یک  مشکل دیگر کشف می شوند. اما زمانی که ظن آن می رود که عامل ایجاد نشانه ها، سنگ صفراوی  است پزشک احتمالاً سونو گرافی انجام می دهد. سونوگرافی از امواج صوتی برای ایجاد تصویر اعضاء  استفاده می کند. امواج صوتی از طریق یک وسیله دسته دار که تکنسین روی شکم می خزاند به کیسه  صفرا می رسند. امواج صوتی از کیسه صفرا، کبد و سایر ارگانها مانند رحم باردارباز می گردند و پژواک  آنها پیامهای الکتریکی ایجاد می کند که می توانند تصویر عضو را در یک نمایشگر ویدئویی ایجاد کنند. اگر  سنگ وجود داشته باشد، امواج صوتی با آن نیز برخورد کرده و باز می گردند و محل آنان نشان داده  می شود. سونوگرافی حساسترین و اختصاصی ترین آزمایش برای سنگهای صفراوی است.

سایر آزمایشات :

سی تی اسکن  CT Scan : می تواند سنگهای صفراوی یا عوارض آنها را نشان دهد.

ام آر آی MRI : می تواند مجاری صفراوی مسدود را نشان دهد.

کوله سنتی گرافی :برای تشخیص انقباض غیر طبیعی کیسه صفرا یا انسداد استفاده می شود. یک ماده رادیو اکتیو به بیمار تزریق می شودکه در کیسه صفرایی که بعداً تحریک به انقباض می شود جذب می گردد.

ای آر سی پی ERCP : بیمار یک آندوسکوپ را که لوله ای انعطاف پذیر، دراز و چراغ دار است و به یک کامپیوتر و نمایشگر تلویزیونی متصل است فرو می دهد. پزشک آندوسکوپ را به معده و سپس به درون  روده هدایت می کند. سپس ماده رنگی خاصی را تزریق می نماید که به طور موقت مجاری دستگاه  صفراوی را رنگی می نماید. ای آر سی پی برای مشخص کردن محل و برداشتن سنگها از مجاری استفاده می شود.

آزمایشات خونی Blood tests : آزمایشات خونی می تونند برای مشاهده علائم عفونت، انسداد، پانکراتیت یا زردی استفاده شوند.

نشانه های سنگهای صفراوی شبیه حمله قلبی ، آپاندیسیت،  زخمها ، سندرم روده تحریک پذیر ، فتق نافی ، پانکراتیت و هپاتیت هستند. بنابراین تشخیص صحیح بسیار اهمیت دارد.

درمان:

1 - جراحی Surgery :

بیشترین راه درمان سنگهای صفراوی علامت دار جراحی است. (سنگهای صفراوی بدون علامت معمولاً  نیازی به درمان ندارند.) به این نوع جراحی کوله سیستکتومی گفته می شود.

بیشترین جراحی کوله سیستکتومی لاپاراسکوپی نامیده می شود. در این جراحی جراح چند برش کوچک بر روی شکم می دهد و وسیله جراحی را داخل می کند و یک دوربین ویدئویی بسیار کوچک درون شکم قرار داده می شود که یک نمای بسته از اندامها و بافتها را به جراح می دهد. جراح در حالیکه به نمایشگر نگاه می کند از این وسایل برای جدا کردن دقیق کیسه صفرا از کبد، مجاری و سایر ساختمانها استفاده می کند. سپس مجرای کیسه ای بریده می شوند و کیسه صفرا از طریق یکی از برشهای کوچک بیرون آورده می شود.

از آنجا که ماهیچه های شکمی در حین جراحی لاپاراسکوپی بریده نمی شوند، بیماران درد و عوارض کمتری نسبت به جراحی با استفاده از برش بزرگ از طریق شکم دارند. بهبودی معمولاً یک شبه در بیمارستان حاصل می شود و با چند روز محدودیت کار و فعالیت در خانه ادامه می یابد.اگر جراح مانعی را در حین روش لاپاراسکوپی مانند عفونت محل یا جای زخم باقی مانده از  سایر جراحیها را بیابد ، گروه جراحی ممکن است تصمیم به تغییر روش و تبدیل آن به جراحی باز بگیرند. در برخی موارد اینگونه موانع پیش از جراحی شناسایی شده اند و جراحی باز برنامه ریزی می شود. به این نوع جراحی، جراحی باز گفته می شود چرا که در آن جراح یک برش 12 الی 20 سانتی متری در شکم می زند تا کیسه صفرا را بردارد. این یک جراحی بزرگ محسوب می شود و ممکن است نیاز به 2 الی 7 روز بستری در بیمارستان و چند هفته استراحت در منزل برای بهبودی داشته باشد.  در حدود 5 درصد جراحی های کیسه صفرا نیاز به جراحی باز می باشد.

بیشترین عارضه جراحی کیسه صفرا آسیب به مجاری صفراوی است. یا مجرای صفراوی مشترک آسیب دیده ممکن است باعث نشت صفرا و عفونت بالقوه خطرناک و دردناکی بشود. آسیب بزرگ خطرناکتر است و نیاز به جراحی اضافی دارد.

اگر سنگهای صفراوی در مجاری صفراوی باشند، پزشک (معمولاً یک متخصص گوارش) ممکن  است ازای آر سی پی ( ERCP) برای تعیین محل سنگها و برداشتن آنها پیش از جراحی یا در حین آن استفاده نماید. در ای آر سی پی، بیمار یک آندوسکوپ را (که لوله ای انعطاف پذیر، دراز و چراغ دار است و به یک کامپیوتر و نمایشگر تلویزیونی متصل است) فرو می دهد. پزشک آندوسکوپ را به معده و سپس به درون روده هدایت می کند. سپس ماده رنگی خاصی را تزریق می نماید که به طور موقت مجاری دستگاه صفراوی را رنگی می نماید. سپس مجرای صفراوی مبتلا تعیین محل می شود و ازوسیله ای رواندوسکوپ برای قطع مجرا استفاده می شود. سنگ در یک سبد کوچک گیر انداخته شده و به وسیله آندوسکوپ بیرون آورده می شود.

گاهی، در فردی که جراحی برداشت کیسه صفرا شده است، چند روز، چند هفته چند ماه یا حتی سالها پس از جراحی سنگی در مجاری صفراوی تشخیص داده می شود. معمولاً ای آر سی پی دو مرحله ای برای برداشت این سنگ موفق عمل می کند.

2 -  غیر جراحی Non-Surgical :

درمان غیر جراحی در موقعیتهای خاصی (مثلا زمانی که بیمار مشکلی پزشکی خاصی که نیاز به پیشگیری از جراحی داشته باشد) استفاده می شود و فقط برای سنگهای کلسترولی به کار می رود. بعد از درمان غیر جراحی معمولاً سنگها عود می کنند.

3 - درمان خوراکی ( از بین برنده سنگ ) Oral treatment :

داروهایی از اسیدهای صفراوی ساخته شده اند که برای از بین بردن سنگها استفاده می شوند. داروی یورسودیول و چنودیول برای سنگهای کلسترولی کوچک بهتر عمل می کنند. ممکن است درمان ماهها تا سالها برای از بین بردن تمامی سنگها ضرورت پیدا کند. هر دو دارو باعث اسهال خفیف می شوند و چنودیول می تواند موقتاً سطح کلسترول خون و آنزیمهای کبدی را افزایش دهد.

4 - درمان تماسی  (از بین برنده سنگ ) Contact treatment :

این روش تجربی شامل تزریق مستقیم دارو به داخل کیسه صفرا برای از بین بردن سنگ است. داروی متیل تربوتیل اتر می تواند برخی سنگها را در عرض یک تا 3 روز از بین ببرد اما این دارو باید بسیار به دقت  استفاده شود چرا که یک داروی بی هوشی دهنده قابل اشتعال است و می تواند سمی باشد. این روش در بیماران دارای سنگهای کلسترولی علامت دار کلسیفیه نشده تجربه شده است.

نکات مهم :

 1 - سنگ صفرا زمانی تشکیل می گردد که مواد درون صفرا سخت می شوند.

2 - سنگهای صفراوی در میان افراد مسن تر، زنان بومیان آمریکا، آمریکاییان مکزیکی تبار و افراد دچار اضافه وزن بیشتر دیده می شود.

3 - حمله سنگ صفرا معمولاً پس از غذا خوردن روی می دهد.

4 - علائم می تواند علائم دیگر بیماریها را مانند حمله قلبی تقلید کند بنابراین تشخیص بسیار اهمیت

دارد.

5 - سنگهای صفراوی در صورتیکه در مجاری صفراوی گیر بیفتند می تواند مشکلات جدی ایجاد نماید.

6 - جراحی لاپاراسکوپی برای برداشت سنگ کیسه صفرا شایعترین روش است.

آیا انسان به کیسه صفرای خود نیازدارد ؟

خوشبختانه کیسه صفرا عضوی است که افراد می توانند بدون آن زندگی کنند. از دست دادن آن حتی نیازی به تغییر دادن رژیم غذایی ندارد. وقتی که کیسه صفرا برداشته می شود، صفرا از طریق مجاری کبدی به خارج از کبد و به درون مجرای صفراوی مشترک جریان می یابد و به جای ذخیره شدن در کیسه صفرا مستقیماً به داخل روده کوچک می رود. به هر حال از آنجا که صفرا در کیسه صفرا ذخیره نمی شود به دفعاات بیشتری به درون روده کوچک جریان می یابد و منجر به ایجاد اسهال در حدود 1 درصد افراد می گردد.

منبع:

 www.medical-iran.blogfa.com